Müzik, yaratıcılık ve teknolojiyi birleştiren ve binlerce müzikseveri ağırlayan Sónar İstanbul, bu yıl tarihinde ilk kez 3 güne yayılarak %100 Müzik’in katkılarıyla 28 – 30 Nisan arasında elektronik müzik dünyasının en iyileri arasında yer alan sanatçıları müzikseverlerle buluşturarak 7. kez Zorlu PSM’de festival maratonunu tamamladı.
Sónar Istanbul’da bu yıl, elektronik müziğin kraliçesi Maya Jane Coles, Belfast-doğumlu/Londra merkezli efsanevi ikili BICEP (live), çok yönlü elektronik müziği umut dolu tonlarla betimleyen David August (DJ Set), tekno türünde kendi yolunu güçlü yeni adımlarla bulan KAS:ST, kendisini karmaşık sentezli elektronik melodileriyle kabul ettiren DJ Tennis ve bilinenle bilinmeyenin yarattığı duyguları bir araya getiren, klasik müzik eğitimine sahip müzisyen Carlita’dan oluşan Astra Club (Carlita B2B DJ Tennis), meydan okuyan tekno dili, ruha dokunan piyano parçaları ve folktronikle harmanlanmış sesleri ile CLARK (live), elektronik müziği hayal gücü ve sürprizlerle zenginleştiren Objekt, parçalarındaki vokalleri pop ve çağdaş disko kültürüyle birleştirerek özel bir füzyon yaratan Lyra Pramuk (Echoluminescence), başarılı örnekleriyle elektronik ve rock müzik arasında köprü kuran Goose ve dinamik ve türleri esneten bir yapımcı olarak spot ışıklarını üstüne çeken or:la, elektronik müzikseverlere müzikal bir şölen sunarak unutulmaz bir müzik deneyimi sundular.
Öte yandan avangart elektronik müziğin kralı Richie Hawtin, dünyaca ünlü tekno DJ’i ANNA, kendini teknoda öne çıkan yeni yeteneklerden biri olarak kabul ettirmiş VTSS, elektronik müziği ve dijital görsel sanatı, insanlığın dünyadaki yerine işaret eden enstalasyonlar, canlı performanslar ve sarmal görsel-işitsel deneyimler ile bilimsel bir yaklaşım kullanarak birleştiren Max Cooper (3D AV), akıcı ritimleriyle ve teknoyla yeni bir müzikal evren yaratan BLAWAN, Birleşik Krallık’ın en heyecan verici yeteneklerinden TSHA (DJ Set) ve ritim yüklü bas dizilimleri ile parlak, melodik nakaratları birleştiren Peru doğumlu, Berlin merkezli prodüktör Sofia Kourtesis (DJ Set), Sónar Istanbul 2023’te yer alarak hafızalardan silinmeyecek melodileriyle bu yıl elektronik müzikseverleri sınırları aşan tınılarıyla katmanlı bir müzikal yolculuğa çıkardılar.
Elektronik müziğin en iyi yerli isimleri sahnedeydi
Türkiye’nin elektronik müzik sahnesinin önemli sanatçıları da festival boyunca unutulmaz performanslar sergilediler. Sónar Istanbul 2023’te Ali Özel B2B MFY, Duality By Dirgen & Karışman, Ece Özel, Evrim De Evrim B2B Procombo, Gaia Ekho, İpek İpekçioğlu, Merve Baykal B2B Feyza Emir, Moophy, Murat Uncuoğlu, Raw, Sinemis (Live) ve Volkan Gündüz de benzersiz setlerini dinleyicilerle buluşturarak çok güçlü ve vurucu melodileriyle festivale damga vurdular.
Yapay Zeka ve Web 3.0 Sónar+D’ye damga vurdu
Bu sene 7. kez Zorlu PSM’de %100 Music’in katkılarıyla gerçekleşen Sónar Istanbul’da, BtcTurk’un sponsorluğunda düzenlenen yaratıcılık ve teknoloji platformu Sónar+D Istanbul, bu yıl giderek daha fazla merak uyandıran iki konu olan yapay zeka ile Web 3.0’ü ele alarak her iki temayı odağına alan paneller, masterclass’lar, VR enstalasyonları ve müzikle teknolojinin birleştiği canlı performanslarla katılımcılarına çok boyutlu bakış açıları sunarak yeniden yepyeni yolculuklara çıkardı.
Liam Young ile zihin açan bir başlangıç
Tasarım ve kurgu arasındaki yolculuğu yöneten, hem yerel hem de global ölçekli teknolojik gelişmelere yön vererek olağanüstü görseller sunduğu filmleriyle de adından bahsettiren Avustralya doğumlu Amerikalı yönetmen Liam Young, sanat ve teknoloji arasındaki bağı yorumladığı etkileyici konuşması ve ustaca ele alınmış Planet City enstalasyonu ile Sónar+D Istanbul’da izleyecileri oldukça etkiledi. Programda yer alan iki masterclass’ta, panelde konuşmacı olan DJ ve yazar Elijah ile sanat ve teknoloji arasındaki yaratıcı bağı inceleyen Andreas Refsgaard’ın hem farklı bakış açıları sunan konuşmaları hem de yarattıkları görsel dünya, katılımcıları yepyeni düşüncelere doğru keşfe çıkardı.
AI İcad Edildi, Mertlik Bozuldu Mu?
Levent Erden, Lalin Akalan, Erdil Yaşaroğlu ve Başar Başaran, “AI İcad Edildi, Mertlik Bozuldu Mu?” adlı panelde özellikle kısa sürede milyonlarca kullanıcıya ulaşan ChatGPT ve yapay zekayı eksenine alarak sanat üretiminin nereye evrileceğini derinlemesine tartıştı. Olumlu ve olumsuz yönlerinin masaya yatırıldığı yapay zeka ve sanat üretiminin, sanatçıya daha fazla üretim alanı yaratabileceği ihtimali göz önünde bulundurulurken, sanatçının biricikliğinin nerede olduğu ile makine yaratıcılığı ile insan yaratıcılığı arasındaki kısıtlılık, tüm yönleriyle konuşuldu. Birçok farklı yapay zeka hikayesi üzerinde karşılaştırma yapan Levent Erden; Lalin Akalan, Erdil Yaşaroğlu ve Başar Başaran, bu üretimlerin henüz berrak bir yaratıcılıktan çıkmadığı konusunda hem faydalı hem de eğlenceli yorumlarda bulundu.
Yapay Zeka Sanatında Günümüz
Yapay zekanın müzikal ve audiovisual (görsel-işitsel) projeler ile ilişkisi ve toplum-kültür üzerine etkisini odağına alan “Yapay Zeka Sanatında Günümüz” (The State of The AI Art) temalı panelde; yaratıcı kodlama ve makine öğrenimi alanında interaktif ve aynı zamanda açık fikirli yaklaşımlarıyla sanat ve teknoloji arasındaki yaratıcı bağı kodlama, algoritmalar ve yapay zeka aracılığıyla keşfeden Andreas Refsgaard, Sónar+D dahil olmak üzere birçok konferans, festival, radyo programı ve podcast’in küratörü, moderatör ve sunucu Antònia Folguera; biyoloji ve organik hayattan aldığı ilhamla eserlerini oluşturan ve yapay zekanın artistik potansiyelini sorgulayan çalışmalarıyla ünlenen Sofia Crespo; Satore Studio’nun kurucusu ve kreatif direktörü, görsel efekt ve ışıklandırma tasarımlarıyla Béyonce gibi birçok dünyaca ünlü sanatçı ve modacının sahnelerine dokunan nam-ı değer “Işık Sihirbazı” Tupac Martir gibi önde gelen isimler, yapay zekanın sanat ve teknolojiye etkisi üzerine konuşarak gelecekte bizi nelerin beklediğine dair öngörülerini paylaştılar.
Web 3.0: Neredeyiz?
Gelişen teknolojilerin yaratıcı süreçler ile kesişimlerini, Web 3.0’ı, yükselen NFT dalgası ardından bulunduğumuz noktayı ve DAO’ları (merkeziyetsiz otonom organizasyonlar) odağına alan “Web 3.0: Neredeyiz?” (Web 3.0: Where Are We) başlıklı panelde ise, sürdürülebilir teknolojileri müzik ile harmanlarken sosyal medya aracılığıyla bir kariyer inşa eden DJ ve yazar Elijah, müzik ve teknolojinin Web 3.0’daki potansiyelini DAO’lar ve komünite inşası alanlarında inceleyen, Friends with Benefits ve Refraction DAO’ları kurucu üyelerinden Kaitlyn Davies, Web 3.0, yapay zeka ve Metaverse kavramlarının müzikle bağlantısını ve aralarındaki etkileşimi araştıran Water & Music kurucu üyesi Katherine Bassett gibi başarılı isimler programda konuşmacı olarak yer aldı.
Yepyeni beceriler: Atölyeler
Sónar+D Istanbul programı kapsamında Algorave Istanbul tarafından gerçekleştirilen Berke Baramuk ile “SonicPi Kullanarak Canlı Kodlama Yöntemiyle Müzik Üretimi”, Kerem Altaylar ile “P5JS Kütüphanesi ile Yaratıcı Görsel-İşitsel Kodlama Atölyesi” ve Uzak ile “Touchdesigner Aracılığıyla Sese Tepki Veren Görseller Oluşturma” atölyelerinde ise katılımcılar kod bazlı sistemlerle görsel-işitsel eserlerin üretim aşamalarını ve süreçlerini deneme fırsatı buldular.
Deneyim alanları, VR tasarımlar, çeşitli enstalasyon ve oyunların yer aldığı marketplace’in de oldukça yoğun ilgi gördüğü Sónar+D Istanbul 2023, bu yıl da teknoloji ve müzik ekseninde özellikle dijital sanatın vardığı en aktüel gelişmeleri paneller, konuşmalar, atölyeler, masterclass’lar ve AV gösterimleri aracılığıyla katılımcılarına aktararak yeniden benzersiz ve ufuk açıcı deneyimler sunmuş oldu.
