Günümüzün en önemli mimarlık etkinliklerinden biri kabul edilen Venedik Bienali 18. Uluslararası Mimarlık Sergisi, 26 Kasım’da sona erdi. 20 Mayıs’tan bu yana devam eden bienal, 285 bini biletli olmak üzere toplamda 300 bine yakın kişiyi ağırlayarak tarihinin en çok ziyaretçi alan ikinci mimarlık bienali oldu.
Türkiye Pavyonu’nda Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi
Bienalin ana mekânlarından Arsenale’de yer alan Türkiye Pavyonu, Sevince Bayrak ve Oral Göktaş küratörlüğünde Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi projesini ağırladı.
Proje, terk edilmiş binaları dönüştürmeyi odağına alarak, mimarlıkta yaşanan köklü değişimler ile yapay zekâ ve robot gibi yeni teknolojilerin yardımıyla umut dolu öneriler sundu. Projeye dair küratörlerin görüşlerini içeren sergi videosu İKSV YouTube kanalında izlenebilir.
Serginin hazırlık döneminde Türkiye genelindeki hayalet yapıları belgelemek üzere yapılan açık çağrı yoğun ilgi gördü. Toplanan 900’ü aşkın bina fotoğrafı ve videosundan oluşturulan arşivden bir seçkiye sergi alanında ve projenin kitabında yer verildi. Bu kolektif arşive projenin Instagram hesabından ulaşılabilir.
İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) koordinasyonunda düzenlenen Türkiye Pavyonu, TC Dışişleri Bakanlığı himayesinde, TC Kültür ve Turizm Bakanlığı katkılarıyla, Schüco Türkiye ve VitrA eş sponsorluğunda düzenlendi. Türk Hava Yolları, havayolu partneri olarak destekledi.
Uluslararası medyada büyük yankı
Uluslararası medyada geniş yankı bulan Türkiye Pavyonu, Financial Times gazetesinin Venedik Mimarlık Bienali için hazırladığı özel ekte önerilen iki pavyondan biri oldu. Dünyaca ünlü tasarım ve mimarlık dergileri Wallpaper* ve Azure Magazine’in bienalde görülmesi gereken sergiler listelerine giren Türkiye Pavyonu, aralarında Associated Press, Euronews, Dezeen, Archdaily ve Domus gibi dünyanın önde gelen yayınlarının olduğu pek çok mecrada haber oldu.
Yayınlar ve web sitesi
Projeye eşlik eden yayın, Sevince Bayrak ve Oral Göktaş tarafından İngilizce ve Türkçe olarak hazırlandı. Kitabın İngilizce edisyonu yoğun ilgi gördü ve ikinci baskısını yaptı. Tasarımı, projenin grafik tasarımını da üstlenen Esen Karol’a ait olan kitap, Yem Kitabevi ve seçili kitabevlerinden alınabiliyor.
Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi projesi için hazırlanan turkiyepavyonu23.iksv.org web sitesinden projenin tüm ayrıntılarına, küratörlerle yapılan söyleşilere, basında yer alan özel dosyalara erişilebiliyor. Web sitesinin tasarımı Esen Karol’a, yazılımı Özhan Binici’ye ait.
Proje hazırlık ve araştırma çalışmalarına Aysima Akın, Reyyan Doğan, Merve Akdoğan, Taylan Tosun, Doğu Tonkur, Hatice Bahar Çoklar, Berke Şevketoğlu ve Duygu Sayğı destek verdi.
Hayalet Hikâyelerinin Türkiye’den dünyaya uzanan yolculuğu: Venedik’in ardından Avusturya, Japonya, İsviçre ve Güney Kore
Ziyaretçilerin yoğun ilgisini çeken projeye paralel olarak küratörler dünya genelinde pek çok farklı etkinliğe davet edildi. Ekim ayında Basel’de gerçekleşen Swiss Architecture Museum Double Lectures’a katılan küratörler, Güney Kore’nin başkenti Seul’de gelecek yıl Nisan ayında Seoul National University tarafından düzenlenecek Monkchon Lecture Series’ta bir sunum yapacak.
Hayalet Hikâyeleri, yurtiçinde de Kayseri Mimarlık Festivali, Marmara Urban Forum/Marmara Uluslararası Kent Forumu (MARUF), İstanbul Mimarlık ve Şehircilik Araştırmaları Akademisi AURA İstanbul’un düzenlendiği Cumartesi Aurası, İBB Kültür Varlıkları Dairesi Başkanlığı tarafından Atatürk Kitaplığı’nda düzenlenen panel ve Mimarlar Derneği 1927’nin Ankara’da gerçekleştirdiği programlarda ele alındı. Aralık ayında İzmir’de yapılacak İyi Tasarım etkinliği kapsamındaki tartışmalarda da Türkiye Pavyonu yer alacak.
Projenin kitabı ise Güney Kore’deki Suseong Uluslararası Bienali’nin Pre-Biennale Suseong etkinliğinde sergilendi. Kitaptaki metinler, Avusturya’daki Voralrberger Mimarlık Enstitüsü’nün “Refuse, Reduce, Re-use, Recycle, Rot” sergisinde yer aldı. Sergide yer alan “Test Drive” videosu ise Japonya’daki Century Museum of Contemporary Art Kanazawa’da “Digital Transformation Planet: Towards the Next Interface” etkinliği kapsamında gösterildi.
İKSV’nin girişimi ve 21 destekçinin katkılarıyla Arsenale’de 20 yıllığına kiralanan uzun süreli mekân vesilesiyle, Türkiye 2014’ten bu yana Venedik Mimarlık Bienali’ne katılıyor.
Türkiye Pavyonu sergisinde yer alan proje, iki aşamalı bir açık çağrının ardından, Aslı Çiçek, Neyran Turan, Prof. Dr. Ayşen Savaş, Han Tümertekin ve Ertuğ Uçar’dan oluşan Seçici Kurul tarafından belirlendi.
Venedik Bienali 19. Uluslararası Mimarlık Sergisi 2025 yılında düzenlenecek. Türkiye Pavyonu’nda yer alacak projeler için açık çağrılar 2024’ün yaz aylarında başlayacak.
